Dalem Boncél

(Bagian ka-5)

Carita balik deui ka Kandangwesi.

Waktu Si Boncél ngarit nepi ka soré teu datang baé, kabéh pangeusi lembur Kandangwesi jadi ribut, marelangeun sieun Si Boncél geus maot ditekuk maung. Indungna teu eureun-eureun ceurik.

Isukna kabéh lalaki arindit naréangan. Ku sabab sangkaan maranéhna Si Boncél dibawa ka leuweung ku maung. Maranéhna langsung arindit ka leuweung. Kabéh guha ditempoan, kabéh jungkrang dipapayan. Tapi nepi ka soré, Si Boncél tacan kapanggih. Poé isukna nénganana diteruskeun. Tapi teu kapanggih kénéh. Teu kapanggih hirupna, teu kapanggih mayitna. Kalawan pegat harepan, maranéhna terus baralik.

Waktu keur baralik ngungun taya nu cumarita, hiji budak ujug-ujug ngagorowok, “Tingal, ieu arit jeung sundung Si Boncél!”

Nu keur lalumpang kabéh eureun, tuluy nyalampeurkeun budak ngora nu ngagorowok téa. Katingal ku maranéhna arit jeung sundung, handapeun tangkal waru.

“Bener, ieu arit jeung sundung si Boncél!” ceuk dunungan Si Boncél. Tapi ka mana manéhna?”

“Pasti geus dibawa ku maung ka leuweung!” ceuk saurang.

“Tapi di dieu teu aya tapak maung,” ceuk bapana Si Boncél. “Mun enya dibawa lumpat ku maung, tangtu tapak-tapakna bakal kaciri tétéla, sabab waktu éta téh hujan gedé.”

Mun kitu ka mana atuh manéhna téh?” ceuk dununganana sakali deui.

“Kumaha baé ogé, kami yakin yén Si Boncél geus dibawa lumpat ku maung ka leuweung,” ceuk lalaki nu pangkolotna.

“Bener!” ceuk nu séjén-séjén méh bareng.

“Mun kitu, taya gunana deui ditéangan,” ceuk dununganana. Paménta Pa Boncél, supaya poé isukna ditéangan deui, euweuh nu ngadéngé. Kabéh jelema geus yakin yén Si Boncél geus maot.

Karék baé Pa Boncél nepi ka buruan, Ma Boncél geus muru mapagkeun sarta nanya, “Mana anak urang, Pa?”

“Sabar, tacan kapanggih,” jawab Pa Boncél bari sasat meubeutkeun manéh kana babaléan.

“Tuluy kumaha?” Ceuk Ma Boncél bari ceurik.

“Jelema-jelema geus moal naréangan deui, lantaran maranéhna geus ngarasa yakin yén Si Ujang geus maot ditekuk maung.”

“Océn, Océn, anaking!” Ma Boncél nyambat-nyambat anakna.

“Sabar, Ma. Bapa yakin Si Ujang masih kénéh hirup. Tangtu Ma ogé masih inget, Si Ujang geus sababaraha kali ménta idin ka urang, rék ménta eureun ka dununganna nu bengis téa. Si Ujang hayang indit ngumbara, keur ngadu untung. Manéhna hayang jadi jelema, supaya bisa nyenangkeun urang. Bapa yakin, ayeuna manéhna indit ngalaksanakeun cita-citana. Anggur urang du’akeun, supaya cita-citana gancang dikabul.” Sanggeus ngadéngé omongan Pa Boncél, Ma Boncél kari inghakna baé. Manéhna inget deui kana omongan Si Boncél baréto, “Ma, idinan Océn indit ngadu untung. Muga-muga Océn pinanggih jeung kabagjaan. Mun Océn jadi jelema beunghar atawa jelema boga pangkat, tangtu Ema jeung Bapa ogé baris milu senang. Sabalikna, mun Océn tetep baé ngadunungan ka éta nu bengis téa, lain baé teu bisa nyenangkeun kolot, awak sorangan ogé laun-laun mah bisa jadi baris maot langlayeuseun. Ku sabab kitu, idinan Océn indit, Ma!”

Bari nyusutan cipanonna nu teu saat-saat, Ma Boncél ngagerendeng, “Manéh ayeuna geus indit, Ma teu weléh ngadu’akeun, muga-mugga Alloh nangtayungan. (Hanca)***

(Tina Dalem Boncél, Karya Ki Umbara)